Pustułka pęcherzykowata - Hypogymnia physodes
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
Pustułka pęcherzykowata - Hypogymnia physodes
pustułka pęcherzykowata - Hypogymnia physodes (L.) Nyl. (1896)
link do atlasu na portalu >>> https://nagrzyby.pl/atlas/5374
Plecha:
Listkowata, heteromeryczna, do 6(8) cm szerokości, rozetkowata lub nieregularna. Rozgałęzienia izotomiczne i dychotomiczne, na początku rzadko występujące. Odcinki plechy przylegające lub zachodzące na siebie, oddzielne, 0,5-2,5(4) mm szerokości, z czarnym obramowaniem niewidocznym od góry. Odcinki mają kształt nieregularny, o stosunku szerokości do wysokości 1:4. Górna powierzchnia biała, szara do zielonkawo-szarej, ciemna, zazwyczaj bez przebarwień, miejscami pomarszczona. Na odwiniętej ku górze części kory górnej, na spodniej stronie występują białe lub biało-zielonawe soredia, na zewnątrz wargowe. Izydia nie występują. Rdzeń w górnej części biały lub ciemny, niżej ciemny. Powierzchnia dolna czarna, rzadko perforowana.
Owocniki:
Apotecja lekanorowe, występują bardzo rzadko, półtrzoneczkowe lub trzoneczkowe, do 2(4) mm średnicy. Trzoneczki w kształcie lejka. Tarczki brązowe. Brzeżek plechowy cienki, trwały. Zarodniki jednokomórkowe, elipsoidalne, o wymiarach 7-8 x 4,5-5,5 mikrometrów. Pyknidy występują rzadko. Pyknokonidia w kształcie pręcików, o wymiarach 5,5-5,8 x 4-5 mikrometrów, po 8 w worku.
Barwienia:
Kora K+ żółty, C-, KC-, P+ jasnożółty, UV-. Rdzeń K-, C-, KC+ pomarańczowo-czerwone, P+ pomarańczowo-czerwone.
Metabolity wtórne:
Kora górna zawiera atranorynę i chloroatranorynę, rdzeń kwas fyzodaliowy i małe ilości kwasu metylofyzodiowego oraz kwasu trójhydroksyfyzodiowego, fosfodowego i protocetrariowego.
W listopadzie 2015 roku ukazała się publikacja "Secondary metabolites of the lichen Hypogymnia physodes (L.) Nyl. and their presence in spruce (Picea abies (L.) H. Karst.) bark." autorstwa Ewy Latkowskiej, Beaty Bober, Eweliny Chrapusty, Michała Adamskiego, Ariela Kaminskiego i Jana Bialczyka z Uniwersytetu Jagiellońskiego informująca, że oprócz wcześniej opisanych metabolitów wtórnych (kwasów: protocetrariowego, fyzodaliowego, 3-hydroksyfyzodiowego, fosfodowego i 2'-O-metylofyzodiowego, atranoryny i chloroatranoryny) w plesze Hypogymnia physodes wydzielono trzy kolejne: kwas konfyzodaliowy, 4-O metylofyzodiowy i alfa-elektoronowy. Nowo zidentyfikowane związki plechy mogą należeć do stałych lub dodatkowych metabolitów wtórnych. Związki te mogą być użyteczne w chemotaksyjnej klasyfikacji gatunku. Obecność niektórych porostów na korze świerków potwierdziła ich zdolność do penetracji tkanek gospodarza. Dane te sugerują, że związki Hypogymnia physodes mogą powodować długotrwałe działanie na świerki w naturze.
Podłoże i ekologia:
Rośnie na korze lub drewnie drzew iglastych i liściastych oraz, rzadko na podłożu skalnym, mchach lub darni.
Występowanie:
Na arktycznych terenach okołobiegunowych, w lasach borealnych i górskich, w północnej Azji, Ameryce Północnej i Europie. W Polsce bardzo pospolita na całym obszarze.
Uwagi:
Mimo powszechności występowania tego gatunku na Półkuli Północnej, w południowo-zachodniej części USA i Meksyku populacja jest najwyraźniej ograniczona do wysokich gór w klimacie kontynentalnym. Jest to zjawisko bardzo spójne z zawartością związków chemicznych, różnych w zależności od rejonu występowania. Niekiedy młode okazy barwią rdzeń P+ i mają perforowane odcinki. Gatunek bardzo często wykorzystywany przy lichenoindykacji.
Grzyby naporostowe wykryte w Polsce na tym gatunku:
- * Abrothallus prodiens
- * Athelia arachnoidea
- * Cornutispora lichenicola
- * Epigloea bactrospora
- * Lichenoconium erodens
- * Phoma cytospora
- * Tremelia hypogymniae
Synonimy:
Ceratophyllum physodes var. fulvescens (Harm.) M. Choisy, Ceratophyllum physodes var. labrosa (Ach.) M. Choisy, Ceratophyllum physodes var. luxurians (Harm.) M. Choisy, Ceratophyllum physodes var. physodes (L.) M. Choisy, Ceratophyllum physodes var. platyphylla (Ach.) M. Choisy, Hypogymnia physodes f. labrosa (Ach.) Walt. Watson, Hypogymnia physodes f. platyphylla (Ach.) Rass.,Hypogymnia physodes f. subtubulosa (Anders) Rass., Hypogymnia physodes f. vittatoides (Mereschk.) Räsänen, Hypogymnia physodes var. labrosa (Ach.) Parrique, Hypogymnia physodes var. platyphylla (Ach.) Walt. Watson, Imbricaria physodes (L.) DC., Imbricaria physodes f. physodes (L.) DC., Imbricaria physodes f. subcrustacea Flot., Lichen physodes L., Lobaria physodes (L.) Hoffm.,Menegazzia physodes (L.) Navás, Parmelia physodes Ach., Parmelia physodes f. cassidiformis Vereit., Parmelia physodes f. corallinaErichsen, Parmelia physodes f. deserti Hue, Parmelia physodes f. elegans Mereschk., Parmelia physodes f. epiphylla Savicz, Parmelia physodes f. euphysodes Maas Geest., Parmelia physodes f. foraminifera Wereit.{?}, Parmelia physodes f. formicata Gyeln., Parmelia physodes f. fuscescens Cromb. ex Gyeln., Parmelia physodes f. granulosa Harm., Parmelia physodes f. isidiosa Anders, Parmelia physodes f. lugubris (Pers.) F. Wilson, Parmelia physodes f. luxurians Harm., Parmelia physodes f. maculans H. Olivier, Parmelia physodes f. minor Hilitzer, Parmelia physodes f. neosorediosa Gyeln., Parmelia physodes f. papillosa Erichsen, Parmelia physodes f. physodes (L.) Ach., Parmelia physodes f. pinicola Gyeln., Parmelia physodes f. pseudofarinacea Anders, Parmelia physodes f. rugosaG. Merr., Parmelia physodes f. stigmatea Bitter, Parmelia physodes f. subcrustacea Flot., Parmelia physodes f. sublugubris Räsänen,Parmelia physodes f. subtubulosa Anders, Parmelia physodes f. vittatoides Mereschk., Parmelia physodes var. compacta Müll. Arg.,Parmelia physodes var. fulvescens Harm., Parmelia physodes var. glaucoides Gyeln., Parmelia physodes var. labrosa Ach., Parmelia physodes var. leucina Müll. Arg., Parmelia physodes var. lugubris (Pers.) Nyl., Parmelia physodes var. mesotropa Müll. Arg., Parmelia physodes var. mundata (Nyl.) Müll. Arg., Parmelia physodes var. physodes (L.) Ach., Parmelia physodes var. pinnata Anders, Parmelia physodes var. placorhodioides (Nyl.) Müll. Arg., Parmelia physodes var. platyphylla Ach., Parmelia physodes var. prolificans Erichsen,Parmelia physodes var. pseudofarinacea (Anders) Erichsen, Parmelia physodes var. rugosa Müll. Arg., Parmelia physodes var. sublugubris Müll. Arg., Parmelia physodes var. tenuis Müll. Arg., Parmelia platyphylla (Ach.) Röhl., Parmelia vitatta , Physcia physodes (L.) Frege.
Opracował: Grzegorz Gajkowski
link do atlasu na portalu >>> https://nagrzyby.pl/atlas/5374
Plecha:
Listkowata, heteromeryczna, do 6(8) cm szerokości, rozetkowata lub nieregularna. Rozgałęzienia izotomiczne i dychotomiczne, na początku rzadko występujące. Odcinki plechy przylegające lub zachodzące na siebie, oddzielne, 0,5-2,5(4) mm szerokości, z czarnym obramowaniem niewidocznym od góry. Odcinki mają kształt nieregularny, o stosunku szerokości do wysokości 1:4. Górna powierzchnia biała, szara do zielonkawo-szarej, ciemna, zazwyczaj bez przebarwień, miejscami pomarszczona. Na odwiniętej ku górze części kory górnej, na spodniej stronie występują białe lub biało-zielonawe soredia, na zewnątrz wargowe. Izydia nie występują. Rdzeń w górnej części biały lub ciemny, niżej ciemny. Powierzchnia dolna czarna, rzadko perforowana.
Owocniki:
Apotecja lekanorowe, występują bardzo rzadko, półtrzoneczkowe lub trzoneczkowe, do 2(4) mm średnicy. Trzoneczki w kształcie lejka. Tarczki brązowe. Brzeżek plechowy cienki, trwały. Zarodniki jednokomórkowe, elipsoidalne, o wymiarach 7-8 x 4,5-5,5 mikrometrów. Pyknidy występują rzadko. Pyknokonidia w kształcie pręcików, o wymiarach 5,5-5,8 x 4-5 mikrometrów, po 8 w worku.
Barwienia:
Kora K+ żółty, C-, KC-, P+ jasnożółty, UV-. Rdzeń K-, C-, KC+ pomarańczowo-czerwone, P+ pomarańczowo-czerwone.
Metabolity wtórne:
Kora górna zawiera atranorynę i chloroatranorynę, rdzeń kwas fyzodaliowy i małe ilości kwasu metylofyzodiowego oraz kwasu trójhydroksyfyzodiowego, fosfodowego i protocetrariowego.
W listopadzie 2015 roku ukazała się publikacja "Secondary metabolites of the lichen Hypogymnia physodes (L.) Nyl. and their presence in spruce (Picea abies (L.) H. Karst.) bark." autorstwa Ewy Latkowskiej, Beaty Bober, Eweliny Chrapusty, Michała Adamskiego, Ariela Kaminskiego i Jana Bialczyka z Uniwersytetu Jagiellońskiego informująca, że oprócz wcześniej opisanych metabolitów wtórnych (kwasów: protocetrariowego, fyzodaliowego, 3-hydroksyfyzodiowego, fosfodowego i 2'-O-metylofyzodiowego, atranoryny i chloroatranoryny) w plesze Hypogymnia physodes wydzielono trzy kolejne: kwas konfyzodaliowy, 4-O metylofyzodiowy i alfa-elektoronowy. Nowo zidentyfikowane związki plechy mogą należeć do stałych lub dodatkowych metabolitów wtórnych. Związki te mogą być użyteczne w chemotaksyjnej klasyfikacji gatunku. Obecność niektórych porostów na korze świerków potwierdziła ich zdolność do penetracji tkanek gospodarza. Dane te sugerują, że związki Hypogymnia physodes mogą powodować długotrwałe działanie na świerki w naturze.
Podłoże i ekologia:
Rośnie na korze lub drewnie drzew iglastych i liściastych oraz, rzadko na podłożu skalnym, mchach lub darni.
Występowanie:
Na arktycznych terenach okołobiegunowych, w lasach borealnych i górskich, w północnej Azji, Ameryce Północnej i Europie. W Polsce bardzo pospolita na całym obszarze.
Uwagi:
Mimo powszechności występowania tego gatunku na Półkuli Północnej, w południowo-zachodniej części USA i Meksyku populacja jest najwyraźniej ograniczona do wysokich gór w klimacie kontynentalnym. Jest to zjawisko bardzo spójne z zawartością związków chemicznych, różnych w zależności od rejonu występowania. Niekiedy młode okazy barwią rdzeń P+ i mają perforowane odcinki. Gatunek bardzo często wykorzystywany przy lichenoindykacji.
Grzyby naporostowe wykryte w Polsce na tym gatunku:
- * Abrothallus prodiens
- * Athelia arachnoidea
- * Cornutispora lichenicola
- * Epigloea bactrospora
- * Lichenoconium erodens
- * Phoma cytospora
- * Tremelia hypogymniae
Synonimy:
Ceratophyllum physodes var. fulvescens (Harm.) M. Choisy, Ceratophyllum physodes var. labrosa (Ach.) M. Choisy, Ceratophyllum physodes var. luxurians (Harm.) M. Choisy, Ceratophyllum physodes var. physodes (L.) M. Choisy, Ceratophyllum physodes var. platyphylla (Ach.) M. Choisy, Hypogymnia physodes f. labrosa (Ach.) Walt. Watson, Hypogymnia physodes f. platyphylla (Ach.) Rass.,Hypogymnia physodes f. subtubulosa (Anders) Rass., Hypogymnia physodes f. vittatoides (Mereschk.) Räsänen, Hypogymnia physodes var. labrosa (Ach.) Parrique, Hypogymnia physodes var. platyphylla (Ach.) Walt. Watson, Imbricaria physodes (L.) DC., Imbricaria physodes f. physodes (L.) DC., Imbricaria physodes f. subcrustacea Flot., Lichen physodes L., Lobaria physodes (L.) Hoffm.,Menegazzia physodes (L.) Navás, Parmelia physodes Ach., Parmelia physodes f. cassidiformis Vereit., Parmelia physodes f. corallinaErichsen, Parmelia physodes f. deserti Hue, Parmelia physodes f. elegans Mereschk., Parmelia physodes f. epiphylla Savicz, Parmelia physodes f. euphysodes Maas Geest., Parmelia physodes f. foraminifera Wereit.{?}, Parmelia physodes f. formicata Gyeln., Parmelia physodes f. fuscescens Cromb. ex Gyeln., Parmelia physodes f. granulosa Harm., Parmelia physodes f. isidiosa Anders, Parmelia physodes f. lugubris (Pers.) F. Wilson, Parmelia physodes f. luxurians Harm., Parmelia physodes f. maculans H. Olivier, Parmelia physodes f. minor Hilitzer, Parmelia physodes f. neosorediosa Gyeln., Parmelia physodes f. papillosa Erichsen, Parmelia physodes f. physodes (L.) Ach., Parmelia physodes f. pinicola Gyeln., Parmelia physodes f. pseudofarinacea Anders, Parmelia physodes f. rugosaG. Merr., Parmelia physodes f. stigmatea Bitter, Parmelia physodes f. subcrustacea Flot., Parmelia physodes f. sublugubris Räsänen,Parmelia physodes f. subtubulosa Anders, Parmelia physodes f. vittatoides Mereschk., Parmelia physodes var. compacta Müll. Arg.,Parmelia physodes var. fulvescens Harm., Parmelia physodes var. glaucoides Gyeln., Parmelia physodes var. labrosa Ach., Parmelia physodes var. leucina Müll. Arg., Parmelia physodes var. lugubris (Pers.) Nyl., Parmelia physodes var. mesotropa Müll. Arg., Parmelia physodes var. mundata (Nyl.) Müll. Arg., Parmelia physodes var. physodes (L.) Ach., Parmelia physodes var. pinnata Anders, Parmelia physodes var. placorhodioides (Nyl.) Müll. Arg., Parmelia physodes var. platyphylla Ach., Parmelia physodes var. prolificans Erichsen,Parmelia physodes var. pseudofarinacea (Anders) Erichsen, Parmelia physodes var. rugosa Müll. Arg., Parmelia physodes var. sublugubris Müll. Arg., Parmelia physodes var. tenuis Müll. Arg., Parmelia platyphylla (Ach.) Röhl., Parmelia vitatta , Physcia physodes (L.) Frege.
Opracował: Grzegorz Gajkowski
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt:
-
Autor tematu - Śmiertelnie trujący zarodnikowiec
- Posty: 19027
- Rejestracja: poniedziałek, 9 marca 2009, 08:36
- Ulubione grzyby: rydze,zieleniatki,kanie oraz drożdże piwne
- Lokalizacja: Radomsko
- Pochwalił: 3906 razy
- Pochwalony: 16712 razy
- Kontakt: